• Eosta is een geprezen fruit- en groentedistributeur. Oprichter Volkert Engelsman voerde in 2017 de Duurzame Top 100 van dagblad Trouw aan.
  • Het bedrijf staat bekend om het herkenbaar maken van versproducten met laser branding – zonder het gebruik van plastic – en om het traceerbaar maken van de herkomst van groente en fruit.
  • Eosta berekent de werkelijke kosten van haar producten met true cost accounting, waarbij de impact van producten op mens en natuur wordt gemeten in geld. 
  • Het bedrijf pleit voor een nieuwe winstdefinitie waarin planet en people ook worden meegenomen.

Eosta wordt al jaren geprezen als het om duurzaam ondernemerschap gaat. De distributeur van biologische groente en fruit won meerdere duurzaamheidsprijzen en oprichter Volkert Engelsman werd in 2017 verkozen tot aanvoerder van de Duurzame Top 100 van dagblad Trouw.

Veel mensen kennen het bedrijf door hun merk voor traceerbare versproducten Nature&More en hun veelvuldige verpakkingsinnovaties. De onderneming introduceerde in 2016 bijvoorbeeld Natural Branding lasermarkering, een soort tatoeage in de schil van groente en fruit die duidelijk maakt dat het om biologische producten gaat. Een plastic verpakking wordt daarmee overbodig.

“Verduurzaming is het doel bij alles wat wij hier doen”, zegt Engelsman. “En daar horen automatisch veranderingen bij die leiden tot minder plastic en slimmere distributiemethodes. Als je je milieubelasting wil verlagen, dan kom je logischerwijs uit bij zaken als laser branding. Maar die innovaties zijn geen doel op zich.”

‘Geen duurzaamheid zonder transparantie’

Duurzaamheid is verweven in het DNA van het bedrijf dat hij bijna 30 jaar geleden oprichtte, aldus de ondernemer. “Ik heb dit bedrijf opgericht vanuit de visie dat duurzaamheid niet kan bestaan zonder transparantie”, vertelt hij.

“Hiervoor werkte ik bij Cargill en dat soort bedrijven werkt met het motto: wat niet weet, wat niet deert. Dat stuitte mij tegen de borst. Ik wilde het omdraaien en het verhaal van de boer vertellen aan de consument. Producten uit de anonimiteit halen waardoor mensen weten waar het vandaan komt, wie het geproduceerd heeft en onder welke omstandigheden.”

Het bedrijf doet dit onder het handelslogo Nature&More. Alle producten met dit logo hebben een cijfer- of QR-code die consumenten toegang verschaft tot informatie over de teler van het product dat ze hebben gekocht.

Ook bevatten al deze producten een zogenaamde duurzaamheidsbloem die de 7 aspecten weerspiegelt waarop Eosta de prestaties van telers evalueert: klimaat, water, bodem, biodiversiteit, impact op het individu, impact op de samenleving en de economie.

"Door naar al die verschillende aspecten te kijken, kun je pas de echte waarde van een product bepalen", zegt Engelsman.

Foto: Eosta

True cost accounting is een van de belangrijkste stokpaardjes van Eosta. Hierbij wordt de impact van producten in geld berekend. “Alle ‘echte kosten’ en baten van biologische en reguliere producten worden tegenover elkaar gezet”, legt Engelsman uit.

“Dat betekent dat effecten zoals uitputting of verrijking van de bodem, CO2-uitstoot en watergebruik mee worden genomen, net als de vraag of werknemers in de keten een eerlijk loon ontvangen. Aan al die effecten wordt een prijs gehangen.”

'People en planet zijn ook aandeelhouders'

“Duurzaam ondernemen blijft voor velen hangen bij zaken als elektrisch rijden en groene stroom maar dat is niet genoeg“, vervolgt hij. "We moeten naar een nieuwe winstdefinitie waarbij we de begrippen ‘winst’ en ‘kosten’ radicaal anders gaan definiëren. Ik pleit voor een stakeholders-economie, waarbij we people en planet ook als aandeelhouders zien."

De term people planet profit die veel duurzame bedrijven hanteren mag wat hem betreft dan ook in de prullenbak. "Anders blijven we zeggen: people en planet zijn belangrijk maar blijft het uiteindelijk toch altijd draaien om de profit.”

Het is belangrijk dat men gaat beseffen dat biologische producten niet te duur zijn maar gangbare producten te goedkoop, aldus Engelsman.

"Er is niets mis met winst maar het moet niet ten koste gaan van de mens of het milieu”, stelt hij. “Niemand staat ’s ochtends op met het idee: ‘Ik ga even lekker de grond uitputten of kindjes in Afrika uitbuiten’. Maar de realiteit is wel dat het nog steeds op grote schaal gebeurt.”

Foto: Eosta

De ondernemer merkt dat het bewustzijn de laatste tijd hard groeit, zowel bij telers als bij retailers en consumenten. “Je kunt er natuurlijk ook met geen goed fatsoen meer omheen als je bijvoorbeeld ziet wat er onlangs in Australië gebeurde", zegt hij doelend op de verwoestende bosbranden die begin dit jaar in het land woedden.

"In de landbouw gaat het meer dan alleen om productiviteit. Het is logisch dat zaken als stikstofdepositie, klimaatschade, biodiversiteitsverlies, vervuiling van het grondwater, landschapsbehoud of gezondheid steeds meer mee gaan spelen.”

De planet gedreven wal begint het profit gedreven schip te keren, noemt hij dat. Zaak is nu om als voortrekker op dit gebied, de rest van de wereld mee te krijgen.

"Duurzaamheid begint duidelijk uit het domein van de groene idealisten en activisten te breken en in te dalen naar de economie. Banken en beleggers kunnen niet langer om het financiële risico van klimaatschade heen. Vandaar ook de klimaatstresstests die de Nederlandsche Bank doorvoert op institutionele beleggers”, aldus Engelsman.

'Fatsoenlijk rekenen'

“We moeten gewoon fatsoenlijk gaan rekenen en rapporteren in plaats van ons rijk rekenen ten koste van sociaal en natuurlijk kapitaal. True cost accounting spreekt een taal waar ook de financiële sector, beleggers en aandeelhouders wat mee kunnen. Daar ligt een belangrijke sleutel”, gelooft hij.

Bij Eosta proberen ze dat te bereiken onder het motto dream dance deliver. “Als je een duurzamere economie wil bewerkstelligen – deliver – dan moet je samenwerken met andere inspirerende mensen, bedrijven en organisaties – dance –  zodat je samen een gemeenschappelijk punt in de verte, een visie kunt ontwikkelen – dream”, zegt Engelsman.

“Wij krijgen vaak vragen in de trant van: biologische voeding oké, maar snappen mensen nou iets van die true cost accounting-experimenten van jullie? Natuurlijk niet, zeggen we dan, maar het gaat ons voorlopig vooral om die kleinere groep koplopers die daar juist naar op zoek zijn.”

Echte veranderingen gaan meestal uit van juist dat soort trendsettende minderheden, niet vanuit een volgende meerderheid, gelooft de ondernemer. “Het zijn vaak ook de kleinere partijen die innovatief zijn en de boel kunnen openbreken. Weer andere, grotere partijen zijn nodig om de boel vervolgens op te schalen en de grote 'lichtgroene' meerderheid te bereiken. Zo heeft ieder zijn rol in de transitie naar duurzaamheid”, aldus de Engelsman.

“Wij voelen ons thuis in die voortrekkersrol. Lichtgroen laten we graag over aan anderen; openbreken is meer onze stijl.”

Lees meer verhalen over Better Capitalism op Business Insider: